تناقض در آمارها و اصرار بر خودکفایی کاغذ!

تیتر فرهنگی: رسیدگی به مساله کاغذ و تامین نیاز داخلی، یکی از مسائل مورد تاکید در دولت سیزدهم و وزارت فرهنگ و ارشاد بوده؛ تا جایی که تولید و طرح شعار «خودکفایی» در تولید کاغذ ملی، به یکی از خوراک‌های خبری ثابت برای رسانه‌های دولتی بدل شده است.

حمایت از خطوط تولید کاغذ (مازندران و پارس) از مهمترین اقدامات صورت گرفته‌ی دولت در یکی‌ دوسال اخیر بوده که بخش عمده‌ی آن از طریق پیش‌ خرید کردن کاغذ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محقق شده است. طبق آخرین اخبار، دستاورد اصلی تامین نیاز مالی تولید تا کنون، تامین کاغذ مصرفی کتب درسی بوده که بالغ بر ۴۵ هزار تن اعلام شده است. هرچند که میزان تولید کاغذ تحریر در سال جاری (۱۴۰۲) ۷۵ هزار تن عنوان می‌شود.

«تمام نیاز حوزه کاغذ تحریر» دقیقا چقدر است؟

در این راستا، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی چندی پیش در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها، از افتتاح قریب‌الوقوع کارخانه کاغذ زاگرس و همچنین ایجاد خط تولید تازه‌ای در کارخانه چوب و کاغذ مازندران خبر داد که بر ظرفیت تولید کاغذ کشور خواهند افزود. (ایبنا- ۱۰ آبان ۱۴۰۲)

اما نکته حائز توجه دیگر، اینکه در ادامه گفته است: « آن روزی که تیم جدید وزارتخانه برای خودکفایی در زمینه کاغذ تحریر، فعالیت خود را آغاز کردیم، فقط ۵ هزار تن کاغذ تحریر داخلی در کشور تولید می‌شد اما اکنون این تولید به میزان ۸۰ هزار تن رسیده و تمام نیاز حوزه کاغذ تحریر و فرهنگی کشور نیز همین اندازه است.»

اما نکته حائز توجه دیگر اینکه؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حالی سقف نیاز سالانه کشور به کاغذ تحریر کشور را ۸۰ هزار تن اعلام می‌کند که پیش‌تر روی ارقامی بیشتری، از جمله ۲۷۰ و ۳۰۰ هزار تن نظر داشت که در ادامه دو مورد از این اظهارات را با لینک منبع، از نظر می‌گذرانید.

۱۵ آبان ۱۴۰۰ – در حاشیه بازدید از پروژه‌های سینمایی سازمان سینمایی حوزه هنری

اسماعیلی همچنین درباره موضوع تامین کاغذ مورد نیاز کشور گفت: هفته گذشته جلسه‌ای با معاون اول رئیس جمهور داشتیم و امیدواریم زمانبندی دقیق با برنامه روشن تدوین کنیم تا به ۸۰ درصد تولید مورد نیاز در حوزه نشر و کتاب برسیم.

وی افزود: برای مثال در طول یک سال، حدود ۳۰۰ هزار تن نیاز به تولید کاغذ داریم و این رقم در حال حاضر رقم پایینی است، ولی زیرساخت‌های آن فراهم است. کارخانه‌های کاغذ در مازندران، استان فارس و خوزستان داریم که اگر آنها را هم فعال و از طرفی مدیریت واردات و حمایت‌های لازم و تسهیلات را داشته باشیم، می‌توانیم امیدوار باشیم. (خبرگزاری مهر)

۲۵ آذر ۱۴۰۰ – در حاشیه بازدید از صنایع کاغذسازی مازندران

اسماعیلی با اشاره به تامین کاغذ روزنامه و آموزش و پرورش از داخل،گفت: برای چاپ روزنامه ۳۰ هزار تن و برای چاپ و نشر حدود ۲۷۰ هزار تن کاغذ نیاز داریم و آموزش و پرورش نیز به ۴۰ هزار تن کاغذ نیازمند است و باید جدولی تهیه کنیم و ببینیم چه میزان از کاغذ را می‌توان در داخل تأمین کرد. (خبرگزاری مهر)

بعضی روایت‌ها و حکایت‌ها!

به‌نظر می‌رسد اعلام این اعداد و ارقام نامتوازن و متفاوت، سایر مدیران بخش کاغذ را نیز به تردید انداخته است؛ تاجایی که ابوالفضل روغنی گلپایگانی، دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا و مدیرعامل کاغذ پارس در یکی از مصاحبه‌هایش عنوان کرده: « بعضی روایت‌ها از نیاز ۳۸۰ هزار تنی کاغذ تحریر در کشور حکایت دارد و وزیر ارشاد نیز نیاز کشور را حدود ۶۰ هزار تن عنوان می‌کند.» (۲۸ اسفند ۱۴۰۱  – بازار)

جالب آنکه روغنی چند ماه بعد نیز در نشست بررسی راهکارها و رفع موانع تحقق شعار سال، میانگین واردات کاغذ تحریر را در ۱۰ سال اخیر، ۲۸۰ تا ۳۸۰ هزار تن در هر سال عنوان کرده و با بیان اینکه دولت سیزدهم به دنبال خودکفایی در تولید کاغذ تحریر است، تصریح کرده: «در این مسیر نخست باید میزان دقیق مورد نیاز کشور مشخص شود تا به تولید برسیم؛ در حال حاضر برای تولید کاغذ در کشور ۱۴۰ هزار تن ظرفیت سازی انجام شده است که با بازگشت شرکت های تولیدی دیگر به مدار تولید نباید واردات با ارزهای ارزان رخ دهد.» (ایرنا- ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲)

خبرگزاری فارس نیز تنها یک ماه بعد از قول دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا نقل می‌کند: «با توجه به مصرف کاغذ تحریر در بخش‌های تولید کتب درسی آموزش و پرورش، دفتر مشق، کتاب‌های کمک درسی و کتاب‌هایی که ناشران تولید می‌کنند، نیاز کاغذ تحریر کشور حدود ۲۰۰ هزار تن است، لذا با توجه به اینکه ارز ارزان قیمت به واردات این کالا داده می‌شود، نمی‌توان تایید کرد که نیاز وارداتی کشور به کاغذ تحریر ۲۸۰ تا ۳۸۰ هزار تن باشد. (فارس- ۱۵ خرداد ۱۴۰۲)

تولید کاغذ؛‌ نقطه سر خط…

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از تامین شدن کامل نیاز کشور به کاغذ تحریر با تولید ۸۰ هزار تُن در داخل کشور خبر داده است و صرف نظر از تناقضات مورد اشاره در این گزارش، چند سوال مطرح است:

• اگر تمام نیاز داخلی با این عدد از تولید داخلی تامین شده، پس هزاران هزار تن کاغذ واراداتی که دبیر سندیکای تولیدکنندگان از آن صحبت می‌کند و نگران پایین بودن تعرفه وارداتی آن‌هاست، برای چه و توسط چه کسانی به کشور وارد می‌شود؟
• کاغذهای تولید شده در داخل کشور، به‌جز چرخه تولید کتاب‌های درسی و دفاتر مشق و… در مقابل انواع کاغذ وارداتی نظیر «بالک، چه سهمی در بازار نشر کشور دارد؟
• چه تعداد از چاپخانه‌داران راضی می‌شوند سلامت ماشین‌آلات چندده میلیاردی خود را با استفاده از کاغذهای ایرانی به خطر بیاندازند؟
• آیا آنچه شاهد وقوع آن هستیم، پایین آوردن صوری میزان مصرف سالانه به قیمت اعلام خودکفایی در تولید کاغذ است؟